अमेरिकी चुनावी प्रक्रिया कसरी टुङ्गिएला ?

अमेरिकी निर्वाचन मतगणना परिणाम  
शनिबार, कात्तिक २९, २०७७
डिस होम विज्ञापन
Global Ime Bank

यस पटकको चुनावमा जो बाइडन विजयी भएको प्रक्षेपण गरिएको केही दिन बितिसक्यो तर डोनल्ड ट्रम्पले अझै हार स्वीकारेका छैनन् । उनले आफू पराजित भएको स्वीकार गर्ने संकेत पनि देखाएका छैनन् । बरु ट्रम्पले मतदानमा धाँधली भएको र त्यसले परिणामलाई बाइडनको पोल्टामा पु¥याइदिएको आधारहीन आरोप लगाइरहेका छन् ।
तर अङकगणितले ट्रम्प कैयौँ राज्यमा दशौँ हजार मतले पछि रहेको र चुनावमा सफल हुन उनले अवस्था उल्टाउनुपर्ने देखाएको छ । अधिकांशले त्यस्तो हुन नसक्ने बताइरहेका छन् । तर राजनीतिक मान्यता र परम्पराविपरीत ट्रम्पले लिएको अडानले अमेरिका तरङिगत भएको छ । अहिलेको अनिश्चितताको बेला महत्वपूर्ण पक्षहरू के गरिरहेका छन् र तिनको कामले कस्तो प्रभाव पार्छ त ?
रिपब्लिकन दल
के ट्रम्पले हार स्वीकार गर्नुपर्छ ?

अहिले नै पर्दैन । सिनेटमा रिपब्लिकन दलका नेता मिच मक्कनेलले आरोपहरूबारे हेर्ने र कानुनअनुसार पुनः गणनाका लागि अनुरोध गर्ने अधिकार राष्ट्रपतिमा रहेको बताएका छन् ।

वास्तविकता
विगत चार वर्षमा रिपब्लिकन नेताहरूले ट्रम्पले जति नै विवादित काम गरे पनि त्यसलाई सामना गर्ने रणनीतिमा निखार ल्याएका छन् । उनीहरूले केही प्रतिक्रिया नजनाउने, पर्खिने र त्यसले निम्त्याएको तरङ्गलाई जान दिने गर्दै आएका थिए । उनीहरू ट्रम्पले गर्ने एउटै ट्वीटमार्फत् पछि लाग्ने उनका समर्थकको निसानामा पर्न चाहँदैनथे । पराजित भए पनि यो प्रकरणमा रिपब्लिकनहरू औचित्यहीनजस्तो देखिएको कानुनी चुनौती नटुङ्गिएसम्म र नतिजा प्रमाणित नहुन्जेलसम्म राष्ट्रपतिले आफूले ‘कानुनी मत’ का आधारमा जितिरहेको अडान लिइरहून् भन्ने चाहन्छन् ।
रिपब्लिकनहरूले अब आउने डोमोक्रयाटिक दलसँग काम गर्ने र आगामी चुनावमा मध्यमार्गीहरूको समर्थन जुटाउने विषयमा पनि सोच्नुपर्ने हुन्छ ।
राष्ट्रपतिले जस्तो उनीहरू प्रतिस्पर्धीलाई लाभ पुग्ने सबै कुरा ध्वस्त गर्ने पक्षमा छैनन् । किनभने उनीहरूको राजीतिक भविष्य दिन वा हप्तामा नभई वर्षमा नाप्ने गरिन्छ ।
त्यही भएर उनीहरू राष्ट्रपतिसँग दाबी गर्ने अधिकार रहेको भन्दै उनलाई आफ्नो निराशा व्यक्त गर्न समय दिइरहेका छन् ।
रिपब्लिकनहरू जनअरीमा राष्ट्रपति ट्रम्प बाहिरिने र अमेरिकाले नयाँ राष्ट्रपति प्राप्त गर्ने विश्वासमा छन् ।
के ट्रम्पले हार स्वीकार गर्नुपर्छ ?
त्यो अस्पष्ट छ । न्याय मन्त्रालयलाई पठाएको पत्रमा उनले गम्भीर आरोपलाई एकदमै ध्यान दिएर हेर्नुपर्ने भए पनि अनुमानका भरमा वा मनगढन्ते हिसाब संघीय अनुसन्धान अघि बढाइन नहुने अमेरिकी महान्यायाधिवक्ता विलियम बारले बताएका छन् ।
वास्तविकता
लामो परम्परा भङ्ग गर्दै सोमबार महान्यायाधिवक्ता बारले राज्यहरूले परिणामलाई प्रमाणित नगर्दै धाँधलीबारेको अनुसन्धान तत्काल थाल्न बाटो खोल्ने एउटा निर्देशन न्याय मन्त्रालयका उच्च अधिकारीहरूलाई थमाएका थिए ।
उक्त दस्तावेजले ट्रम्पलाई आफूले हारेका एकभन्दा बढी राज्यका अप्रमाणित धाँधलीका आरोप सरकारले अनुसन्धान गर्न गइरहेको छ भन्ने प्रमाण दिएको छ । महान्यायधिवक्ताले उक्त मेमोमा कैयौँ सर्त राखेका छन् अनि सावधानी पनि अपनाएका छन् । तर पनि बारको पत्रले आफूबाट नतिजा खोसिएको अडान लिइरहेका ट्रम्प र उनका समर्थकहरूलाई उत्साह थपेको छ । चुनावसँग जोडिएका फौजदारी अनुसन्धानमा हस्तक्षेप नहोओस् भन्ने सुनिश्चित गर्न कानुनी व्यवस्थाहरू छन् ।
बारले केही त्यस्ता व्यवस्था हटाएका भए पनि त्यसले धाँधलीको दाबी पुष्टि गर्ने प्रमाण खोजिरहेका राष्ट्रपतिका लागि सघाउला कि नसघाउला भन्ने स्पष्ट छैन ।
के ट्रम्पले हार स्वीकार गर्नुपर्छ ?

ट्रम्पकी कानुनी सल्लाहकार जेना एल्भिसले आफूले राष्ट्रपतिलाई समर्थन गर्ने र विधिको शासन, संविधान र अमेरिकी प्रणालीको पक्षमा उभिँदा आफूलाई गर्व लागेको बताएकी छन् । राष्ट्रपतिसँग लामो समयसँगै रहेका रूडी जुलिआनी मतगणना परिणामलाई चुनौती दिने ट्रम्पको धारणाको पक्षमा छन् ।
कतिपयले ट्रम्पको कार्यकाल सकिएसँगै सत्ता र शक्तिमा आफ्नो पहुँच समाप्त हुने भएकाले त्यस्तो गरेका हुनसक्छन् । ह्वाइटहाउसकी प्रेस सचिव काइली माक्नानीले आफ्नो पक्ष विजयी भएरै छोड्ने बताएकी छन् । अरू जस्तै अमेरिकी विदेशमन्त्री माइक पोम्पेओले ट्रम्पको दोस्रो कार्यकालका लागि सहजै सत्ता हस्तान्तरण हुने प्रतिक्रिया दिएका छन् । ट्रम्पका दुई छोराले जोडदार रूपमा आफ्ना बुवाको समर्थन गरेका छन् । त्यसको व्यक्तिगत कारण पनि छ किनभने यसमा परिवारको नाम र मान जोडिएको छ । तर केही आशंकाहरू पनि उत्पन्न भएका छन् । राष्ट्रपतिकी छोरी इभान्का चुनावयता मौन छिन् । उनी र उनका पति ज्यारेड कुश्नरले ट्रम्पले पराजय स्वीकार गर्नुपर्ने समय आएको भन्ठानेको समाचार आएको छ । ट्रम्पका समर्थकहरू राष्ट्रपतिले हार स्वीकार्न नहुने पक्षमा छन् ।
ह्यूस्टन, टेक्ससमा कुरा गर्दै एक ट्रम्प समर्थकले चुनावमा पूर्ण धाँधली भएको र गणना नभएका मत मृतक र नक्कली मानिसका भएका बताएका थिए । चुनावअघि ट्रम्पका समर्थकहरू आफ्ना नेताले जित्नेमा विश्वस्त देखिएका थिए ।
सन् २०१६ को चुनावमा अप्रत्याशित रूपमा पराजित हुनुअघिसम्म हिलरी क्लिन्टनले नै जित्ने ठानिएको थियो । अनि यो वर्ष अनुमान गरिएभन्दा निक्कै कडा प्रतिस्पर्धा भयो । मतगणनामा बाइडनको पक्षमा प्रतिस्पर्धा गएको देखाइसक्दा पनि केही परम्परावादीहरू राष्ट्रपतिको पक्षमा उभिएका छन् । 
रोएटर्स र आईपीएसओएसले गरेको सर्वेक्षणले करिब ४० प्रतिशत रिपब्लिकनहरूले बाइडनले चुनाव जितेको विश्वास नगरेको देखाउँछ । ट्रम्पको अभियानले ‘धाँधली रोक्न’ माग गरिएको ¥याली देशभरि गर्ने योजना बनाएको छ । ट्रम्पसँग लडिरहने इच्छाशक्ति भए भने उनका समर्थकहरूले साथ दिने देखिन्छ ।

जो बाइडन भन्छन, ट्रम्पले हार स्वीकार गर्नुपर्छ । बाइडनले ट्रम्पको धारणालाई लज्जास्पद भन्दै त्यसले राष्ट्रपतिको विरासतलाई सहयोग नपु¥याउने धारणा राखेका छन् । शनिवार चुनावको विजेताको रूपमा प्रक्षेपण गरिएपछि जो बाइडनको सङ्क्रमणकालीन समूहले शक्ति हस्तान्तरणको प्रक्रिया सहज र विधिसम्मत रूपमा अघि बढोस् भन्ने सुनिश्चित गर्न सक्दो काम गरिरहेको छ ।
उनले सोमवार कोरोनाभाइरस कार्यदलसँग भेटे भने मंगलबार संवाददाताहरूसँग कुरा गर्दै आगामी हप्तामा आफ्नो प्रशासनका उच्चस्तरीय नियुक्तिहरू घोषणा गर्ने बताए । बाइडनले ट्रम्पले हार नस्वीकार्दा आफूलाई अप्ठ्यारो परेको चिन्ता परेको अस्वीकार गरेका छन् । अनि राज्यका सूचना र कतिपय स्रोतमा राष्ट्रपति–निर्वाचितलाई पहुँच पुग्न समय लाग्नु एकदमै ठूलो हानि नभएको टिप्पणी गरेका छन् । बाइडनले ‘पदासीन राष्ट्रपतिबाट मध्यम तहको धम्कीको सामना गरिरहेका’ रिपब्लिकनहरूले उनको जित स्वीकार्ने पनि बताएका छन् ।

ट्रम्पले हार स्वीकार गर्नुपर्छ ? यो प्रश्नका उत्तर टवीटरमा दिँदै ट्रम्पले भनेका छन्, ‘जनताले यो धाँधलीपूर्ण चुनावलाई स्वीकार गर्दैनन् ।’ डोनल्ड ट्रम्पलाई मात्रै थाहा छ कि कैयौँ राज्यमा दशौँ हजार मतले पछि परे पनि किन उनले आफ्नो हार स्वीकार गरिसकेका छैनन् । सम्भवतः दक्षिणपन्थी सञ्चारमाध्यमका उपभोक्ताका हिसाबले उनी अझै प्रमाणित हुनसक्ने ठूलो तहको धाँधली भएको साँच्चै ठानिरहेका छन् । त्यस्तो अवस्थामा एकभन्दा बढी अदालतलाई विश्वासमा लिएर नतिजा आफ्नो पक्षमा पार्न सकिने उनको विश्वास हुनसक्छ । कतिपयले राष्ट्रपतिले हारबाट आफ्नो व्यक्तिगत ब्रान्डमा दाग लाग्न नदिन यसो गरेको पनि भनिरहेका छन् । अझ लामो चुनावी लडाइँ गर्ने हो भने त्यसका लागि चन्दा सङ्कलन गर्न वा त्यस्तो रकम हार बेहोरेको चुनावी अभियानको ऋणजस्ता खर्चमा प्रयोग गर्ने उद्देश्य हुनसक्ने पनि ठानिन्छ । एउटा बिन्दुमा वास्तविकता प्रकट हुन्छ । राज्यहरूले आगामी हप्ताहरूमा नतिजा प्रमाणित गर्दा इतिहासकै सबैभन्दा ठूलो भवितव्य भएन भने जो बाइडनले कुल ५३८ इलेक्टोरल कलेजमध्ये बहुमत आफ्नो पक्षमा प्राप्त गर्नेछन् । परम्पराअनुसार जनअरी २० मा शपथग्रहण गरी पदभार ग्रहण गर्नेछन् । त्यस बेला हार स्वीकार गरेपनि नगरेपनि ट्रम्पले पद छाड्नैपर्छ । तर उनी सन् २०२४ को चुनावमा फेरि सहभागी हुन सक्छन् । अमेरिकी संविधानले लगातारको सर्त नराखी दुई कार्यकाल राष्ट्रपति बन्न सकिने व्यवस्था गरेको छ ।

के ट्रम्पले नयाँ सरकारको सङ्केत दिएका हुन् ?
अमेरिकामा राष्ट्रपति–निर्वाचित जो बाइडनले जोर्जिआ राज्य पनि जितेको बीबीसीले प्रक्षेपण गरेको छ । सन् १९९२ पछि उक्त राज्यमा जित्ने उनी पहिलो डेमोक्रयाटिक उम्मेदवार हुन् । जोर्जिआमा हातैले गनेर फेरि मतगणना गरिएको थियो । यो मतपरिणामले बाइडनको विजय फराकिलो भएको छ । इलेक्टरल कलेज भनिने अमेरिकी निर्वाचन प्रणालीमा अब उनको पक्षमा ३०६ मत पुगेको छ ।
ट्रम्पको अवस्था के छ ?
पदासीन राष्ट्रपति डोनल्ड ट्रम्पले नोर्थ क्यारलाइनामा जित्ने प्रक्षेपण गरिएको छ । त्यसो हुँदा उनको २३२ मत पुग्नेछ । आफ्नो पराजय स्वीकार गर्न नमानेका ट्रम्पले पहिलो पटक जनअरीमा नयाँ सरकार आउन सक्ने सङ्केत दिएका छन् ।
कोरोनाभाइरस कार्यदलले ह्वाइट हाउस परिसरमा गरेको एउटा प्रेस ब्रीफिङमा बोल्दै उनले भने, ‘यो प्रशासन लकडाउनमा जानेछैन ।’
‘आशा गरौँ....भविष्यमा जे हुन्छ । कसलाई के थाहा कुन सरकार हुन्छ । समयले नै बताउला’, उनले भने । तर उनले बाइडनको नाम लिएनन् । उनले संवाददाताहरूबाट प्रश्न पनि लिएनन् । कुनै प्रमाण नदेखाई उनले निर्वाचनमा धाँधली भएको आरोप लगाउने गरेका छन् । ट्रम्पलाई आफ्नो पराजय स्वीकार्न र सत्ता हस्तान्तरण गर्न तयार हुन दबाव बढिरहेको छ ।
कस्तो सफलता ?
बाइडनले प्राप्त गरेको इलेक्टरल मत सन् २०१६ मा ट्रम्पले हिलरी क्लिन्टनलाई पराजित गर्दा हात पारेको मत बराबर भएको छ ।
त्यतिबेला ट्रम्पको विजयलाई ’ल्यान्डस्लाइड’ अर्थात् ठूलो जित भनिएको थियो । यो मतपरिणामले बाइडनको विजय फराकिलो भएको छ । यो मतपरिणामले बाइडनको विजय फराकिलो भएको छ झिनो मतान्तर भएकाले जोर्जिआमा हातबाटै गरिएको पुनर्गणना चलिरहनेछ । तर बाइडनको टोलीले परिणाम नफेरिने दाबी गरेको छ । ट्रम्पले विभिन्न राज्यमा निर्वाचन प्रक्रियाविरुद्ध मुद्दा हालेका छन् । तर एरिजोनामा बाइडनको अग्रता विशाल भएकाले ट्रम्प पक्षले एउटा मुद्दा फिर्ता लिएको छ । जो बाइडनको विजय आधिकारिक रूपमा घोषणा हुन बाँकी नै छ । सत्ता हस्तान्तरणको सङ्क्रमणकालका लागि गठित उनको टोलीलाई कुनै आर्थिक सहयोग र सरकारी निकायमा पहुँच दिइएको छैन । 
ट्रम्प प्रशासनले सुरक्षा निकायका वर्गीकृत ब्रीफिङमा उक्त टोलीलाई सहभागी हुन नदिइँदा नयाँ प्रशासनलाई राजकाजमा समस्या पर्न सक्ने जो बाडइनकी प्रवक्ता जे पास्कीले बताइन् । कोरोनाभाइरस महामारीको प्रभावलाई देखाउँदै उनले भनिन् ‘वर्तमान सङ्कटको सामना गर्न ताजा सूचना आवश्यक पर्छ ।’‘हाम्रो टोली र हाम्रा विज्ञहरूले त्यस्तो पहुँच पाउनु आवश्यक छ ।’
राष्ट्रिय सुरक्षाबारे किन चासो ?
यसअघि डेढ सय जनाभन्दा बढी भूतपूर्व राष्ट्रिय सुरक्षा अधिकारीहरूले सङ्क्रमणकाल अस्वीकार गर्दा ‘राष्ट्रिय सुरक्षामा गम्भीर खतरा’ पर्ने चेतावनी दिएका थिए ।
सत्ता हस्तान्तरण प्रक्रियामा मुख्य भूमिका भएको निकायलाई एउटा पत्र पठाउँदै उनीहरूको समूहले जो बाइडन र कमला ह्यारिस आधिकारिक रूपमा स्वीकार्न र उनीहरूलाई राष्ट्रिय सुरक्षाका गम्भीर विषयबारे जानकारी पाउने अवस्था सिर्जना गर्न आग्रह गरेको थियो । रिपब्लिकन पार्टीका केही नेताहरूले पनि राष्ट्रपति(–निर्वाचित बाइडनलाइ दैनिक रूपमा गुप्तचरी सूचना दिनुपर्ने मागलाई समर्थन गरेका छन् ।
निर्वाचन अधिकारीहरूले अमेरिकाको निर्वाचन ‘अमेरिकी इतिहासमै सबैभन्दा सुरक्षित’ भएको बताएपछि ट्रम्पको सामाजिक सञ्जालबाट उनको टिप्पणी सार्वजनिक भएको हो । मतदान सफ्टवेअरले २८ वटा राज्यमा आफूलाई परेको लाखौँ मत मेटिदिएको दाबी ट्रम्पले गरेपछि त्यसको खण्डन गर्न निर्वाचन परिषद् बोलेको हो ।
 

प्रकाशित मिति: शनिबार, कात्तिक २९, २०७७  १२:४८
प्रतिक्रिया दिनुहोस्
विशेष
अन्तर्वार्ता
जीवनशैली
शिक्षा
समाचार