काठमाडौं ।  इजरायलमा गत असोज २० गते प्यालेस्टिनी समूह हमासको आक्रमणपछि हराइरहेका नेपाली विद्यार्थी विपिन जोशीको खोजी कार्यमा सघाउन नेपाल सरकारले कतार सरकारसमक्ष आग्रह गरेको छ ।  हमासको उक्त आक्रमणमा परेर दक्षिणी इजरायलको गाजासँग सीमा जोडिएको कृषि फर्ममा कार्यरत १० जना नेपाली विद्यार्थीको ज्यान गएको थियो भने चार जना घाइते भएका थिए । मृतकहरू सबैको शव पहिचान भइसकेको र त्यसमध्ये केही शवहरू नेपाल ल्याइसकिएको छ ।  हमासको नियन्त्रणमा रहेको ठानिएकाले जोशीलाई छुटाउने पहल गरिदिन नेपालले कतार सरकारलाई आग्रह गरेको नेपाली कूटनीतिक अधिकारीहरूले बताएका छन् । कतारस्थित नेपाली राजदूत नरेशविक्रम ढकालले “जोशी हमासको नियन्त्रणमा रहेको भन्ने खालको खबर आएपछि” आफूहरूले त्यहाँको विदेश मन्त्रालयलाई उनको मुक्तिका लागि पहल गरिदिन आग्रह गरेको बताए । ढकालले भने, “हामीले उनको परिवारसँग आवश्यक कागजातसमेत मागेर यहाँको विदेश मन्त्रालयलाई उनको रिहाइका लागि पहल गरिदिन आग्रह गरेका छौँ । उहाँहरूलाई हामीसँग प्राप्त भएको विवरण र सूचना पनि उपलब्ध गराएका छौँ ।” ढकालका अनुसार गत साता कतारको विदेशमन्त्रालयलाई त्यस्तो आग्रह गरिएको हो । कतार सरकारले पनि नेपाली नागरिकको मुक्तिका लागि आवश्यक पहल गर्ने आश्वासन दिएको ढकालले बताए । हमाससँग कुराकानी गरेर कतारले केही पश्चिमी देशका नागरिकहरूलाई मुक्त गराएको विभिन्न सञ्चारमाध्यमहरूले जनाएका छन् ।
त्यस्तै पहल नेपाली नागरिकका लागि पनि कतारले गरिदेओस् भनेर आग्रह गरिएको दूतावासका अधिकारीहरूले बताए ।
हमासले इजरायलमाथि आक्रमण गर्दा २४० जनाभन्दा बढी मानिसहरूलाई आफ्नो नियन्त्रणमा लिएर गएका थिए । त्यसमध्ये अधिकांश इजरायली नागरिक रहेको र केही विदेशी पनि भएको बताइएको थियो । यसै साताको सुरुमा इजरायलले स्थल कारबाही सुरु गरेपछि हमाससँग मध्यस्थता गरेर उनीहरूको नियन्त्रणमा रहेका मानिसहरू छुटाउने प्रयास कठिन बनेको कतारले बताएको थियो । थाइल्यान्डले भने हमासको नियन्त्रणमा रहेका आफ्ना नागरिक छुटाउन सिधै हमाससँग संवाद गर्ने भएको छ । 

विपिन जोशीका परिवारको गुहार
हमासको आक्रमणपछि हराइरहेका जोशी सुदूरपश्चिम प्रदेशको कञ्चनपुरका हुन् । उनकी आमा पद्मा जोशीले उक्त आक्रमण भएकै दिन दिउँसो छोरासँग सम्पर्क भएको स्मरण गरिन्।
उनले भनेकी थिइन्, “केही कुरा सिक्न र पढ्न गएको मेरो छोरासँग सम्पर्क नभएको लामो सयम भइसक्यो । यदि बन्धक नै बनाइएको हो भने पनि विपीनको छिटो रिहाइ गरिदिनुहोस् ।”
गत बिहीवारको प्रतिनिधिसभा बैठकमा नेपाली कांग्रेसका सांसद विश्वप्रकाश शर्माले जोशीको रिहाइका लागि प्रधानमन्त्री र परराष्ट्रमन्त्रीको ध्यानाकर्षण गराएका छन्।
बैठकमा उनले भनेका थिए, “नेपाली विद्यार्थी विपिन जोशी हमासको नियन्त्रणमा रहेको पुष्टि भएको छ। कतार सरकारमार्फत् कुरा गरेर उनको उद्धार गर्न सकिने सम्भावना औँल्याइएका छन् । यो प्रक्रियामा गम्भीर पहलकदमी गर्न प्रधानमन्त्री र परराष्ट्रमन्त्रीको ध्यानाकर्षण गराउन चाहन्छु ।”

इजरायल कसरी पुगे नेपाली विद्यार्थी ?
सुदूरपश्चिम विश्वविद्यालयमा कृषि विज्ञान अध्ययनरत विद्यार्थीहरू इजरायल र नेपाल सरकारबीचको सम्झौता अनुसार विद्यार्थीलाई पठाइने ‘लर्न एन्ड अर्न’ कार्यक्रम अन्तर्गत गाजाको सीमा नजिकै कार्यरत थिए ।

इजरेलस्थित नेपाली राजदूत कृषि क्षेत्रबारे अध्ययन गरिरहेका विद्यार्थीहरूसँग अन्तरक्रिया गर्दै (फाइल फोटो)

त्यहाँ एउटा कृषि फर्ममा कार्यरत १७ नेपाली विद्यार्थीमध्ये १० जना हमासको आक्रमणमा मारिएका थिए भने चार जना घाइते र जोशी बेपत्ता भएका थिए । अन्य दुईजना भने सकुशल रहेका थिए ।
जोशीसँग एउटै फर्ममा कार्यरत रहेका र उद्धार गरेर नेपाल फर्काइएका विद्यार्थीहरूले उनले हमासले प्रहार गरेको ग्रिनेड फालेर आफूहरूलाई बचाएको बताएका थिए ।
तर पछि उनलाई हमास लडाकुले लगेको ती विद्यार्थीहरूले सञ्चारमाध्यमलाई बताएका थिए।

इजरायलमा नेपालीको सङ्ख्या 
परराष्ट्र मन्त्रालयले दिएको जानकारीअनुसार अहिले इजरेलमा ४,५०० नेपालीहरू केअरगिभरको रूपमा कार्यरत छन् । त्यस्तै २६५ जना विद्यार्थीहरू ‘लर्न एन्ड अर्न’ योजनाअन्तर्गत काम गर्दै सिक्नका लागि कृषि क्षेत्रमा गएका थिए । त्यसमध्ये २५३ जनालाई स्वदेश फर्काइएको छ भने १० जनाको निधन भएको छ। त्यस्तै घाइते भएका दुई जना हाल इजरेलमै उपचाररत रहेको तेल अभिभस्थित नेपाली दूतावासले जनाएको छ । यद्यपि इजरेलमा रहेका नेपालीहरू केही मात्रामा सरकारी विवरणमा नसमेटिएका र गैरकानुनी रूपमा इजरेलमा कार्यरत नेपालीहरू पनि रहेको बताउँछन् ।